Voedselverspilling
FEITEN EN CIJFERS
Samen Tegen Voedselverspilling is hét ecosysteem waarin alle belangrijke initiatieven, expertise en krachten tegen voedselverspilling in Nederland samenkomen, met de ambitie om jaarlijks 1 miljard kilo voedsel binnen de keten te behouden. Op deze pagina vind je de belangrijkste feiten en cijfers, met bronnen, rondom voedselverspilling. Staat het antwoord op jouw vraag hier niet tussen? Neem dan contact met ons op.
Hoeveel impact heeft ons voedselsysteem op het klimaat?
Illustratie infographic: Lisa Winters.
Illustratie infographic: Lisa Winters.
Illustratie infographic: Lisa Winters.
Illustratie infographic: Lisa Winters.
Hoeveel voedsel verspillen we?
In Nederland wordt jaarlijks 2 miljard kilo voedsel verspild (1.5 - 2.4 kiloton) (bron: Monitor Voedselverspilling Update 2019). Ofwel een file van Utrecht naar Barcelona met bumper aan bumper rijdende vrachtwagens gevuld met voedsel. Dat gebeurt in de hele keten: van boer tot bord en van lopende band tot restaurant.
Hoeveel voedsel verspillen Nederlandse huishoudens?
De verspilling van vast voedsel in huishoudens (exclusief dranken, maar inclusief dikke vloeistoffen en zuivel) wordt in 2019 geschat op 34,3 kilo per persoon per jaar. Dat betekent dat consumenten een aandeel hebben van zo’n 23 tot 32% van de totale verspilling in de keten. Daarmee is de consument de grootste verspiller in de hele keten. Brood, zuivel, groente, fruit en aardappelen worden het meest verspild. Naast de verspilling van vast voedsel worden er ook vloeistoffen verspild. In 2019 verdween gemiddeld 45,5 liter drinken per persoon per jaar in de gootsteen of het toilet (bron: Voedingscentrum, 2019).
Zijn we meer of minder voedsel gaan verspillen?
De Monitor Voedselverspilling schetst een globaal beeld van hoe het ervoor staat met grondstofgebruik in de Nederlandse voedselketen. Hierin wordt gerekend op basis van afval- en veevoerstatistieken. In 2019 bedroeg de totale voedselverspilling minimaal 1,5 tot maximaal 2,4 kiloton voor heel Nederland. Tussen 2009 en 2018 was de verspilling in de keten gelijk gebleven. De 2019 update laat een significante daling zien: 8% ten opzichte van 2018. Deze daling is vooral toe te wijzen aan weersomstandigheden – door de droogte in 2019 zijn bepaalde grondstoffen efficiënter benut – en verbeterde data-inzichten, rondom oogstverliezen op het land. Daarnaast is er een lichte daling te zien van voedselverspilling in huishoudelijk afval (bron: Monitor Voedselverspilling Update 2019).
Onder Nederlandse consumenten blijkt voedselverspilling al wel een aantal jaren te dalen. In 2019 was de daling 17% ten opzichte van 2016 (van 41,2 kg naar 34,3 kg) en 29% ten opzichte van 2010 (van 48,0 kg naar 34,3 kg). Nederlanders verspilden in deze periode vooral minder brood, zuivel, groente en fruit (bron: Voedingscentrum).
Hoeveel voedsel moeten we minder verspillen?
Nederland heeft zich gecommitteerd aan Sustainable Development Goal (SDG) 12.3 van de Verenigde Naties om in 2030 voedselverspilling te halveren ten opzichte van 2015. Dat betekent dat we in Nederland 1 miljard kilo voedsel per jaar minder moeten verspillen. Dat staat gelijk aan een jaar lang eten voor 2,7 miljoen mensen, ofwel de hele provincie Noord-Holland (berekend aan de hand van de Voedselconsumptiepeiling).
Hoe kunnen we voedselverspilling tegengaan?
De Ladder van Moerman is een model dat laat zien hoe voedsel/grondstoffen zo hoogwaardig mogelijk gebruikt kunnen worden. Het voorkomen van verspilling is de meest wenselijke situatie, en als dat niet mogelijk is het verwerken tot nieuwe grondstoffen voor veevoer of hoogwaardige materialen. Recycling, composteren of verbranden van voedsel zijn de minst wenselijke opties.
Waarom is het tegengaan van voedselverspilling zo belangrijk?
Minder voedselverspilling draagt bij aan:
- het verminderen van uitstoot van broeikasgassen en behalen van de klimaatdoelstellingen;
- een circulaire economie waarin we onze grondstoffen binnen het voedselsysteem telkens opnieuw tot waarde laten komen;
- minder landgebruik en het behoud van biodiversiteit;
- minder afhankelijkheid van de wereldwijde grondstoffenmarkt;
- een veerkrachtig voedselproductiesysteem met genoeg goed voedsel voor iedereen.
Wat is de impact van voedselverspilling op het klimaat?
Al ons eten en drinken is met aandacht en energie verbouwd, gekweekt, verwerkt, getransporteerd, gekoeld, of juist verhit, en verpakt. Van grond tot mond en van lopende band tot restaurant. Door elk kapje brood of overrijp stuk fruit goed te benutten, dragen we positief bij aan ons klimaat en onze hele leefwereld. Naarmate voedsel later in de keten wordt weggegooid, zijn de milieueffecten relatief groter. Er is dan al veel energie in bewerking, transport, verpakking en bereiding gestoken. Bij vlees is het extra belangrijk om verspilling te voorkomen, omdat de productie ervan een grote klimaat-impact heeft.
Wereldwijd
Als we de CO2-uitstoot van voedselverspilling met een land vergelijken, zou het na de Verenigde Staten en China verantwoordelijk zijn voor de meeste uitstoot ter wereld (bron: WRI, 2015 – gebaseerd op CAIT, 2015 & FAO, 2015). Het verminderen van voedselverspilling is - naast wind- en zonne-energie - de belangrijkste maatregel om de CO2-uitstoot wereldwijd terug te dringen. Het is bovendien de meest haalbare en effectieve stap naar een meer verantwoord en duurzaam voedselsysteem (Bron: Project Drawdown).
Europa
Voedselverspilling is in Europa verantwoordelijk voor 6% van de totale uitstoot van broeikasgassen door menselijke activiteiten (bron: FUSIONS Impact Assessment Report 2015).
Nederland
Door 2 miljard kilo voedsel te verspillen in de hele keten stoten we jaarlijks zo’n 6 miljard kilo CO2 (-equivalent) uit (berekend op basis van cijfers FAO en FUSIONS).
Wat levert het verminderen van voedselverspilling economisch gezien op?
Iedere geïnvesteerde euro in een bewezen oplossing om voedselverspilling te voorkomen, betaalt zich voor bedrijven 14 keer terug (bron: Champions 12.3). Door thuis minder voedsel te verspillen kunnen we 120,- euro per persoon per jaar besparen (bron: Voedingscentrum).
In hoeverre heeft omgaan met de THT- of TGT-datum invloed op voedselverspilling?
Als elke Nederlander beter omgaat met de houdbaarheidsdatums kunnen we in totaal jaarlijks circa 90 miljoen kilo voedsel besparen (bron: Voedingscentrum).
(Bron: Zelfmonitor Retail)
Hoeveel voedsel wordt er verspild door supermarkten?
Van al het voedsel, inclusief dranken, dat supermarkten in Nederland aanboden in 2020, werd gemiddeld 98,4% verkocht. 1,6% van het voedsel, uitgedrukt in kilogrammen, kwam niet bij consumenten terecht. Daarmee is de hoeveelheid voedselverspilling in supermarkten met 3,6% afgenomen ten opzichte van 2018. Dit blijkt uit onderzoek door Wageningen University & Research (WUR), in opdracht van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) en het ministerie van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit, onder de vlag van de stichting Samen Tegen Voedselverspilling.
Wat weten we over voedselverspilling out-of-home?
- Buffetten: Internationaal onderzoek laat zien dat 50% van de buffetten verspild wordt.
- In de horeca valt veel winst te behalen op het gebied van voedselverspilling. Tijdens de Food Waste Challenge 2019 bleek gemiddeld een reductie van 21% voedselverspilling bij de deelnemers haalbaar, met uitschieters tot boven de 60%.
- Jaarlijks wordt ongeveer 40% van het voedsel dat is ingekocht door ziekenhuizen en zorginstellingen verspild. WUR berekende gebaseerd op onderzoek bij meerdere Nederlandse ziekenhuizen dat er, door minder voedsel te verspillen, per ziekenhuis ongeveer €50.000 à €150.000 per jaar bespaard kan worden (afhankelijk van het type en de omvang van de zorginstelling).
- Uit onderzoek in 2012 door WUR en Veneca bleek dat de voedselverspilling in de bedrijfscateringsector (institutionele en inflight catering uitgezonderd) ongeveer 104 ton per week, ofwel zo’n 5 miljoen kg per jaar, was. Het meeste werd verspild bij soep en de saladebar met dressing, die samen bijna 50% van het gewicht vertegenwoordigen. Soep bevat weliswaar veel water, maar kost de meeste CO2-equivalenten in de bereiding, omdat deze vaak lang warm gehouden wordt.
PUBLICATIES
Download hieronder een aantal belangrijke documenten en onderzoeksrapporten over voedselverspilling.
- Monitor Voedselselverspilling update 2009-2019 - WUR
- Voedingscentrum - Syntheserapport Voedselverspilling bij huishoudens in Nederland in 2019
- UNEP Food Waste Index Report 2021
- FAO Food Loss Index & Food Waste Index
- Sectorrapportage Nederlandse supermarkten
- European Commission JRC Technical Report Food Waste Accounting
- The Drawdown Review - Climate Solutions for a New Decade 2020
- WWF & WRAP report 2020 – Halving Food Loss and Waste in the EU by 2030
Weten wat jij kunt doen tegen voedselverspilling? Klik hieronder!
- Alles
- Fruitbrigade
- Voedselbanken Nederland
- Events
- Refresh
- Stakeholders
- Wageningen University & Research
- Interviews
- Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit
- Initiatieven & oplossingen
- Contronics
- Voedingscentrum
- Nieuws uit Nederland
- KleinePorties
- Onderzoek
- Rabobank
- Podcasts
- Milgro
- Bedrijfspagina
- Horecava
- ROMS
- We Design Food
- Instock
- Nevedi
- NAGF
- Nature’s Pride
